Γράφει ο Νίκος Γ. Σακελλαρόπουλος
Αν κάποια στιγμή βάλουμε προτεραιότητες για τους τόπους που πάση θυσία πρέπει να επισκεφτούμε στη ζωή μας, δεν μπορεί να λείπει η Αρχαία Ολυμπία. Οι λόγοι πολλοί και ευνόητοι. Κάθε φορά δε που την επισκέπτεται κάποιος –και δη τους αρχαιολογικούς χώρους- βλέπει κάτι που δεν είχε δει τις προηγούμενες. Δεν μαθαίνεται ο χώρος, ούτε με δυο ζωές…
Την τελευταία φορά που επισκέφτηκα την Αρχαία Ολυμπία ήταν πέρυσι το καλοκαίρι. Είχα μαζί μου την 14χρονη κόρη μου κι ο σκοπός του συγκεκριμένου ταξιδιού ήταν η προσπάθειά μου να της μεταλαμπαδεύσω ιδεώδη αιώνων. Είχα χρόνια να πάω κι ομολογώ ότι -πλην όλων των άλλων- είχα κι έννοια αναφορικά με το πώς θα ήταν το τοπίο από την πυρκαγιά που την απείλησε πριν από κάποια χρόνια. Ευτυχώς η φύση ήταν αναγεννημένη κι όπως πάντα υπέροχη.
Το τοπίο δεν περιγράφεται όση ικανότητα κι αν έχει ο γραφιάς ν’ αποτυπώνει με λέξεις την εικόνα. Φύση πνιγμένη στα κυπαρίσσια, στα πεύκα, στις ελιές, στις βελανιδιές, στις πικροδάφνες. Πράσινο ανοικτό, πράσινο σκούρο, πράσινο με αποχρώσεις του γκρι ή του μπορντό! Μαγεία!
Το χωριό, η Ολυμπία (σκέτη κατά τις πινακίδες), είναι ένα χωριό άσχημο. Γεμάτο άσχημα κτίρια, καταστήματα με αναμνηστικά, καφέ, φαγητό και ξανά αναμνηστικά… Στα όρια του κιτς ή του γελοίου φολκλόρ.
Αλλά, μόλις ο επισκέπτης διαβεί τον αρχαιολογικό χώρο τα ξεχνά όλα, νιώθει ότι φορά χλαμύδα και ζει δίπλα στον Δία, την Αθηνά ή θαυμάζει τα κάλλη της Αφροδίτης εκ του σύνεγγυς… Όταν φτάνει στο ήσυχο ιερό άλσος της Άλτεως και αντικρίζει τα ερείπια ναών, κτιρίων ή το Γυμνάσιο που προετοιμάζονταν οι αθλητές, το δέος τον κατακλύζει. Κι όταν περνά το Φιλιππείο (το μοναδικό κυκλικό οικοδόμημα της Άλτεως, το οποίο έκτισε ο Φίλιππος ο Β’ της Μακεδονίας προς τιμήν του Δία μετά τη μάχη της Χαιρώνειας) νιώθει ότι έχει τσαλαβουτήξει στα άδυτα της ιστορίας δεκάδων αιώνων. Κι όταν στέκεται μπροστά στο ναό της Ήρας (εκεί που βρέθηκε ο Ερμής του Πραξιτέλη), τότε το δέος γίνεται έκσταση! Ιερότητα! Περπατάς στον χώρο και αισθάνεσαι δίπλα σου τον αρχαίο Έλληνα. Τον βλέπεις! Μιλάς μαζί του! Εκεί, ανάμεσα στις σκόρπιες κολώνες, σκέφτεσαι ότι ήταν και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, που είχε φιλοτεχνήσει ο Φειδίας. Δεκατρία (13) μέτρα ύψος, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Το οποίο το έκλεψαν οι Βυζαντινοί με εντολή του αυτοκράτορα Θεοδόσιου Α’, το 475 μ.Χ., το πήγαν στην Κωνσταντινούπολη , όπου …κάηκε. Από πυρκαγιά είπαν. Αλλά όλοι ξέρουμε ότι οι Βυζαντινοί – Χριστιανοί δεν άφηναν όρθιο τίποτα που θύμιζε αρχαία Ελλάδα…. Ο δε Θεοδόσιος είχε απαγορεύσει τη λατρεία αρχαίων θρησκειών, ενώ απαγόρευσε και την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων, επειδή ήταν… ασύμβατη με τον Χριστιανισμό!
Περπατώντας μέσα στο χώρο περνάτε από το Πρυτανείο, την έδρα του ιερατείου, το Γυμνάσιο, όπου προπονούνταν οι Ολυμπιονίκες, το Λεωνιδαίο (τον πολυτελή ξενώνα των επισήμων), το Πελόπιον, το κενοτάφιο που αφιέρωσε στον Πέλοπα ο Ηρακλής και καταλήγετε στο Μητρώον, το Ναό της Κυβέλης. Φροντίστε να μη προσπεράσετε το εργαστήριο του Φειδία. Δηλαδή, τα θεμέλιά του, αφού οι Χριστιανοί το κατέστρεψαν κι έκτισαν στη θέση του εκκλησία. Δείτε και τους αναρίθμητους βωμούς. Ο μεγαλύτερος για τον Δία.
Αν πάτε καλοκαίρι (δεν το συνιστώ) ίσως μπείτε σε «προσομοίωση» … εποχής. Ζέστη, κίνηση, περισσότερος κόσμος!
Στην αρχαιότητα πλην της ζέστης, μέγα πρόβλημα υπήρχε και με τις μύγες. Μάλιστα έκαναν θυσίες στον… Δία τον Απόμυιο, αυτόν που τις έδιωχνε.
Celebrities
Μιλώντας για τη μάστιγα της μύγας την περίοδο των αγώνων, οφείλουμε να πούμε ότι ταλαιπωρούσαν τους πάντες. Από τους εργαζόμενους μέχρι τους αθλητές, προπονητές, θεατές και φυσικά celebrities. Ο επισκέπτης, μπορεί να μην υφίσταται τη βάσανο της μύγας, αλλά είναι βέβαιο ότι συμπάσχει με τους Celebrities της εποχής των αγώνων. Τον Πλάτωνα που πήγαινε τακτικότατα, τον Αριστοτέλη αλλά και τον Θαλή της Μιλήτου που πέθανε εκεί από βαριά θερμοπληξία. Επιπλέον, περπατώντας τον Ιερό χώρο, φαντάζεστε και κάτι άλλο. Ότι το βήμα που κάνετε εσείς το έκανε εκεί πριν από αιώνες ο Αλκιβιάδης, ο Νέρωνας, ο Μέγας Αλέξανδρος… Τονίζω και πάλι: Έκσταση!
Όταν ο επισκέπτης περάσει από την περίφημη Στοά της Ηχούς, εισέρχεται στο Στάδιο! Κι ομολογώ ότι με κάθε φορά που το κάνω, με πνίγει η ίδια συγκίνηση. Κάνω την ίδια πορεία μ’ εκείνη που έκαναν πριν δεκάδες αιώνες οι κριτές, οι αθλητές και οι ήρωες για να ξεκινήσουν οι αγώνες. Με τον κόσμο (περισσότερους από 45-50 χιλιάδες) να κατακλύζει τους γύρω λόφους και να κάθεται στο έδαφος. Ο χώρος με το απόκοσμο μεγαλείο! Αν σταθείτε περίπου στη μέση του σταδίου, ίσως νιώσετε –ακούσετε τις ουρανομήκεις ζητωκραυγές των θεατών προς τους δαφνοστεφανωμένους αθλητές.
Προσοχή: Μη διστάσετε να τρέξετε έστω και εκατό μέτρα στον χώρο! Ανεκτίμητη αξία, νοητική και πνευματική.
Γυναίκες!
Η παρακολούθηση των Ολυμπιακών αγώνων από σκλάβους και γυναίκες ήταν απαγορευμένη. Αν κάποια γυναίκα συλλαμβανόταν εκεί, αντιμετώπιζε την ποινή του θανάτου!
Όμως αυτή την βεβαιότητα την ανατρέπει ο Παυσανίας. Μας γράφει ότι η είσοδος επιτρεπόταν στις ανύπαντρες γυναίκες! Κι ότι «κάθε τέταρτο έτος τελούνταν αγώνες δρόμου ανάμεσα σε “παρθένες» προς τιμήν της Ήρας».
Στο Μουσείο
Να γκρινιάξω; Θα το κάνω. Είναι αδιανόητο αυτός ο χώρος να διαθέτει ένα κτίριο χωρίς ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.
Όμως, όταν αρχίζεις να περιδιαβαίνεις μέσα στα εκθέματα που χρονολογούνται από την παλαιολιθική μέχρι και την βυζαντινή εποχή, τότε η γκρίνια πάει περίπατο.
Όλα τα εκθέματα που συναντά κάποιος μπροστά του είναι ευρήματα από τον συγκεκριμένο χώρο. Τι να πρωτοθυμηθώ; Τον Ερμή του Πραξιτέλη με τον μικρό Διόνυσο στα χέρια καθώς τον μεταφέρει στις μούσες για να τον αναθρέψουν; Προσέξτε τις πτυχώσεις στο ιμάτιο του Ερμή. Είναι τόσο αληθοφανείς, που έχεις την αίσθηση ότι αν φυσήξει αέρας το ύφασμα θα κουνηθεί. Τι να πρωτοθυμηθώ, επίσης; Τη Νίκη του Παιωνίου; Το κράνος του Μιλτιάδη; Ειδώλια ανθρώπων και απίστευτα αγάλματα Ρωμαίων αυτοκρατόρων;
Να πούμε κάτι ακόμη για τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο. Είναι σηματοδοτημένα εξαιρετικά και δη σε τρεις γλώσσες. Ελληνικά, Αγγλικά και Γερμανικά. Κι έχω την αίσθηση ότι με δεδομένο πως η …μισή υφήλιος μιλά ισπανικά, ίσως απαιτείται σηματοδότηση και σ’ αυτή τη γλώσσα. Πολύ περισσότερο που οι ισπανόφωνοι σπανίως ομιλούν αγγλικά ή άλλη γλώσσα.
Θάλασσα και μικρά χρηστικά
Πηγαίνοντας κάποιος στην Αρχαία Ολυμπία γνωρίζει ότι δεν θα βρει θάλασσα για μπάνιο. Επιπλέον, πρέπει να γνωρίζει ότι αν πάει μόνο για μια ημέρα θ’ αποκτήσει μεν μια άποψη από αρχαιολογικό χώρο και μουσείο αλλά όχι σαφή και ολοκληρωμένη. Απαιτείται ένα χαλαρό διήμερο. Ε, μετά, αν είναι καλοκαίρι, η περιοχή της Ηλείας διαθέτει ακτογραμμή πενήντα χιλιομέτρων! Ίσως και να αποτελεί μια ενιαία παραλία.
Για να ξέρετε: Οι ώρες λειτουργίας του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου είναι καθημερινά από τις 08.00 μέχρι τις 20.00.
Από την 1η Απριλίου ως 31η Οκτωβρίου, το εισιτήριο κοστίζει 12 ευρώ και περιλαμβάνει την είσοδο στους εξής χώρους:
1. Αρχαιολογικός Χώρος
2. Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας
3. Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας
4. Μουσείο της Ιστορίας των Ανασκαφών της Ολυμπίας.
Θεωρώ ότι η τιμή είναι πανάκριβη για εμάς τους Έλληνες, ενώ ΔΕΝ υπάρχει μεμονωμένο εισιτήριο για συγκεκριμένο χώρο που επιθυμεί ο καθείς να επισκεφτεί.
Για το διάστημα 1η Νοεμβρίου ως 31 Μαρτίου, το αντίτιμο εισιτηρίου είναι μειωμένο κατά 50% και κοστίζει 6 ευρώ.
Για να ξέρετε: Φορέστε αθλητικά και μόνο παπούτσια. Όποια εποχή κι αν πάτε.
Για να ξέρετε: Να έχετε μαζί μας ένα μπουκαλάκι νερό.
Για να ξέρετε: Η συντομότερη διαδρομή από Αθήνα για Αρχαία Ολυμπία, είναι μέσω Κορίνθου, Τρίπολης, Μεγαλόπολης. Υπάρχει κι η άλλη, από εθνική οδό Αθήνας –Πάτρας και Πάτρας – Πύργου – Ολυμπίας.
Για να ξέρετε: Μην εκπλαγείτε αν συναντήσετε αγέλαστες ή «κουρασμένες» φυσιογνωμίες, ειδικά στον χώρο του Μουσείου. Άλλωστε οφείλετε να γνωρίζετε ότι ο Έλληνας δημόσιος υπάλληλος θεωρεί ότι μας κάνει πολλές χάρες κι εμείς απλώς του χαλάμε τη ζαχαρένια του…
