Νομός Πέλλας

Η Πέλλα είναι από τους πιο όμορφους νομούς με πολλές φυσικές ομορφιές και σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία. Είναι ο τόπος που γέννησε τους Mακεδόνες βασιλείς, Φίλιππο και Aλέξανδρο. Έχει πολύ καλό κλίμα και πλούσια αγροτική παραγωγή.

Πρωτεύουσα του νομού είναι η Έδεσσα, χτισμένη στους πρόποδες του όρους Βέρμιο με θέα στον εύφορο καταπράσινο κάμπο. Η Έδεσσα είναι φημισμένη για τους καταρράκτες της, τα αιωνόβια πλατάνια και τα άφθονα κρυστάλλινα νερά της. Ο μεγαλύτερος από τους καταρράκτες της, ο Κάρανος έχει ύψος 70 μέτρα.

Άλλες μεγάλες πόλεις είναι τα Γιαννιτσά που είναι η μεγαλύτερη πόλη του νομού και μεγάλο οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο. Χτισμένα στον εύφορο κάμπο που διασχίζεται από τον ποταμό Λουδία έχει πλούσια γεωργική παραγωγή. Στην περιοχή του «Βάλτου των Γιαννιτσών» που τώρα έχει αποξηρανθεί, οι Μακεδόνες έδωσαν σκληρές μάχες ενάντια στους Βούλγαρους.

Η Αριδαία, κωμόπολη χτισμένη στο λεκανοπέδιο της επαρχίας Αλμωπίας που πήρε το όνομα της από τον Φίλιππο Γ τον Αρριδαίο, γιο του Φίλιππου Β και ετεροθαλή αδελφό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η Σκύδρα, σπουδαία κωμόπολη εμπορικό, και εξαγωγικό κέντρο. Στο εύφορο κάμπο της παράγονται ροδάκινα, αχλάδια, κεράσια, και άλλα φρούτα. Η θέση της αρχαίας Σκύδρας όπου λατρεύονταν η θεά Άρτεμης τοποθετείται στα νότια της σημερινή κωμόπολης.

Αρχαιολογικοί χώροι

η Αρχαία Πέλλα
ήταν πρωτεύουσα του μακεδονικού κράτους από το τέλος του 5ου με αρχές του 4ου αιώνα π.Χ.. Η πόλη οργανώνεται και επεκτείνεται στα χρόνια του Φιλίππου Β΄ και του Κασσάνδρου και ακμάζει ως την κατάληψη της από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ. που την λεηλατούν. Σταδιακά δίνεται βάρος σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας και τον 1ο αιώνα π.Χ. καταστρέφεται πιθανόν μετά από σεισμό.

Σήμερα στον αρχαιολογικό χώρο σώζονται:

• Οι “Ιδιωτικές κατοικίες”. Μεγάλες κατοικίες με πανέμορφα ψηφιδωτά δάπεδα. Δύο από αυτές είναι έκτασης 2.500 – 3.000 τ.μ. με ψηφιδωτά δάπεδα της αρπαγής της Ελένης, του κυνηγιού του ελαφιού και της αμαζονομαχίας που χρονολογούνται από τον 4ο π.Χ. αιώνα.
• Το “Ανάκτορο”. Αρχιτεκτονικό συγκρότημα έκτασης 60.000 τ.μ. στο βορειότερο λόφο.
• Η “Αγορά”. Kτιριακό συγκρότημα των Ελληνιστικών χρόνων στο κέντρο της πόλης έκτασης 70.000 τ.μ. Την κεντρική πλατεία της αγοράς περιβάλλει μία στοά και πίσω από αυτή τέσσερις χώρους σε σειρά, που ήταν καταστήματα πώλησης ή εργαστήρια κατασκευής διαφόρων προϊόντων.
• Τα “Ιερά”. Το Θεσμοφόριο ιερό της Δήμητρας, το ιερό της Αφροδίτης, Μητέρας των Θεών και το ιερό του Δάρρωνα, θεραπευτή θεού.
• Οι Μακεδονικός Τάφος Γ’ με ιωνική πρόσοψη που χρονολογείται το 300 π.Χ. και ο Μακεδονικός Τάφος Δ με δωρική πρόσοψη που χρονολογείται στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ.
• Το νεκροταφείο και διάφορα ανασκαφικά ευρήματα της παλαιότερης πόλης.

Τα ευρήματα των ανασκαφών εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας Πληροφορίες: 23820-31160

Ο Αρχαιολογικός Χώρος της Έδεσσας (Πληροφορίες 23810-25261)
Στην περιοχή υπήρχε αρχικά ένας μικρός προϊστορικός οικισμός από την πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.), ο οποίος τον 4ο αιώνα π.Χ. είχε εξελιχθεί σε πόλη με Ακρόπολη και την κάτω πόλη. Στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα η πόλη οχυρώθηκε με τείχος και οργανώθηκε πολεοδομικά. Λόγω της θέσης της πάνω στην Εγνατία οδό, η πόλη άνθησε στους Ρωμαϊκούς χρόνους. Σύμφωνα με τις επιγραφές που εντοπίστηκαν, στην πόλη υπήρχαν Βουλευτήριο, Ναός του Δία, του Διονύσου, του Ηρακλή και του Μα. Επίσης στην κάτω πόλη εντοπίστηκαν δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές. Από το τέλος του 7ου αιώνα μ.Χ. η πόλη περιορίζεται στο Κάστρο των Βοδενών στο χώρο της σημερινής Έδεσσας.

Σημαντικότερα μνημεία σήμερα είναι:

• Η Νότια Πύλη, η οποία περιλαμβάνει κυκλική αυλή εγγεγραμμένη σε ορθογώνιο πύργο.
• Η μνημειακή πλακοστρωμένη οδός που διασχίζει όλη την πόλη. Περιστοιχίζεται από κίονες μαρμάρινους και κτιστούς πεσσούς.
• Το τείχος της Έδεσσας, που κατασκευάστηκε περίπου το 300 π.Χ.

Ο Αρχαιολογικός χώρος του Αρχοντικού στα Γιαννιτσά
Το Αρχοντικό υπήρξε σπουδαίο οικιστικό κέντρο της αρχαίας Βοττιαιάς.

Αξιοθέατα

Στην πόλη της Έδεσσας

• Το πάρκο των καταρρακτών μια πανέμορφη καταπράσινη περιοχή. Κάτω από τον μεγάλο καταρράκτη Κάρανο από όπου το νερό πέφτει από ύψος 70 περίπου μέτρων, βρίσκεται μικρό σπήλαιο και το εκκλησάκι της Ανάληψης. Στο πάρκο υπάρχει εστιατόριο, καφετερία και μπαρ και Γραφείο Πληροφοριών για τους επισκέπτες.
• το Υπαίθριο Μουσείο Νερού.
• Η παραδοσιακή συνοικία Βαρόσι με τα λιθόστρωτα καλντερίμια. Ήταν η πρώτη χριστιανική συνοικία που δημιουργήθηκε ως εξέλιξη του βυζαντινού οικισμού μετά την άλωση της πόλης από τους Τούρκους.
• η πέτρινη τοξωτή Βυζαντινή γέφυρα στην θέση «Κιουπρί». Θεωρείται ότι από εδώ περνούσε η Εγνατία Οδός.
• οι Μικροί Καταρράκτες στο κέντρο της πόλης δίπλα στην κεντρική αγορά.
• η περιοχή «Χίλια Πεύκα» λίγο έξω από την Έδεσσα, που προσφέρεται για περπάτημα και άθληση.

Στον υπόλοιπο νομό

• το χιονοδρομικό κέντρο Βόρα (υψόμετρο 2.524 μέτρα) στην θέση Καϊμάκτσαλαν.
• το Αεροαθλητικό κέντρο Παναγίτσας
• το Κωπηλατικό κέντρο του ποταμού Λουδία
• ο παραδοσιακός οικισμός π. Αγίου Αθανασίου
• ο υγροβιότοπος στην λίμνη του Άγρα
• Η Ιερά Μονή του Αρχάγγελου Μιχαήλ κοντά στο χωριό Αρχάγγελος με θαυμάσια εικονογράφηση.
• Η μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Λάκα χτισμένη το 1814.
• Στο Λουτράκι της Αριδαίας (Πόζαρ) τα ιαματικά Λουτρά με χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Χτισμένα μέσα σε καταπράσινο δάσος, διαθέτουν θερμά λουτρά, πισίνες, εγκαταστάσεις λουτροθεραπείας, ξενώνες, ξενοδοχεία.